zaterdag 17 september 2016

Alles wat samengesteld is kent geen inherente waarheid

Alles wat samengesteld is heeft geen inherente maar een tijdelijke waarheid, een persoonlijke waarheid of geen waarheid en herbergt altijd meerdere waarheden.
Alles wat vorm heeft en/of tastbaar is, is samengesteld.


Dit zijn 2 leerstellingen uit de boeddhistische Dharma die zeer wezenlijk zijn en weer refereren aan andere leerstellingen zoals "alles is tijdelijk van aard" en "alles heeft een oorzaak en een gevolg".

Voorbeeld 1:
Stel ik loop door een veld en ik neem een bloem waar. Tot zover is dit een neutrale waarneming maar nu wordt een conditionering aangeraakt door mijn oog-bewustzijn (citta) waardoor er dualiteit ontstaat en ik de bloem mooi begin te vinden. Het gevolg is mijn wens naar de bloem toe te lopen om hem van dichtbij te kunnen zien. Echter, een andere conditionering wordt door mijn neus-bewustzijn aangeraakt waardoor een andere dualiteit ontstaat en ik de bloem vind stinken. Het gevolg nu is de wens van de bloem weg te lopen zodat ik de geur niet meer hoef waar te nemen.

De mens is samengesteld en in dit geval botsen 2 conditioneringen op basis van zintuiglijke waarneming met elkaar. Op basis daarvan kunnen 3 gevolgen optreden:

- ik loop naar de bloem toe, hier wint het oog-bewustzijn van het geur-bewustzijn. Ik geniet van de prachtige bloem en lijdt om de geur.
- ik ga weg van de bloem, hier wint het neus-bewustzijn van het oog-bewustzijn. Ik lijdt niet om de geur maar lijdt wel omdat ik de prachtige bloem niet van dichtbij kan zien.
- ik de niets en blijf staan. Niet handelen is namelijk ook handelen met zijn eigen gevolg. In dit geval lijd ik omdat ik de bloem niet van dichtbij kan zien en ik lijd omdat ik de geur wel waarneem.

In alle gevallen wint de ene waarneming van de andere en daar is mijn persoonlijke waarheid aan gekoppeld, de ene waarheid wint het dus van de andere waarheid. Het kan zelfs zo zijn dat de schoonheid ik ervaar minder wordt omdat de stank zo groot is. De ene persoonlijke waarheid heeft dan een overschaduwde invloed op de andere persoonlijke waarheid.

Voorbeeld 2:
ik ontmoet iemand waar ik verliefd op word, deze persoon is echter 35 jaar ouder en conditioneel vind ik dat niet correct. In dit geval botsen 2 andere conditioneringen met elkaar op basis van "lichaam". Mijn emotionele lichaam wilt naar die persoon toe en mijn cognitieve lichaam wilt van die persoon weg. Wederom zijn er qua handelen maar 3 mogelijkheden:

- ik ga naar die persoon toe, hier wint mijn emotionele lichaam en lijdt ik cognitief omdat ik die persoon te oud vind, Schaamte of bezorgdheid voor de toekomst zullen bijvoorbeeld in mij kunnen opkomen.
- ik ga van de persoon af, hier lijdt ik niet cognitief maar lijd ik wel emotioneel want ik ben niet bij de persoon waar ik liefde voor voel.
- ik doe niets, ook hier zal ik lijden gaan ervaren.

Ook hier kan de ene persoonlijke waarheid de andere overschaduwen.
Lijden ontstaat daar waar geen inherente waarheid is. En alles wat samengesteld is heeft geen inherente waarheid maar een tijdelijke waarheid, een persoonlijke waarheid, geen waarheid en altijd meerdere waarheden. Hoe zit dat:

Tijdelijke waarheid:
de bloem in het eerste verhaal is een bloem omdat wij hem zo taalkundig noemen. We hadden hem oom 'cavia' of thql' kunnen noemen maar dat hebben we niet gedaan. De bloem is voorgekomen uit een zaadje die daarna een kiempje werd en pas daarna een bloem.  Maar deze waarheid is slechts tijdelijk omdat hiervoor wij hem kiempje noemden en daarvoor zaadje.

Persoonlijke waarheid:
dat ik de bloem mooi vind is een persoonlijk ding, een ander kan de bloem lelijk vinden maar wel fijn ruiken daar waar ik hem vind stinken. Een leeftijdsverschil van 35 jaar vind ik teveel maar iemand anders heeft daar geen probleem me. Maar die vind deze persoon een enorme oen terwijl ik er verliefd op ben. Dit zijn allemaal persoonlijke waarheden die per persoon verschillen. Ze worden gecreëerd door conditioneringen die samengesteld een dualiteit creëren in ons emotionele lichaam.

Geen waarheid:
Een fantasie, leugen of verzonnen verhaal heeft geen waarheid in zich. Ook een onjuist inzicht heeft geen waarheid in zich, behalve de waarheid dat er geen waarheid in zit.

Meerdere waarheden:
De bloem heeft een vruchtbeginsel, stamper, meeldraden en bladeren. de bloem kan samengesteld zijn uit meerdere kleuren en geuren. de bloem water, voedingstoffen, mineralen, vitaminen... Dat water was voorheen grondwater, regenwater, een wolk, condens, rivier of ijsschots. De voedingsstoffen waren voorheen ionen, compost, plantaardig of dierlijk materiaal. En dat allemaal maakt die bloem bloem zoals wij hem herkennen als bloem. De bloem bestaat uit meerdere kleuren, geuren, smaken en elk blad is anders samengesteld. De bloem herbergt een enorme hoeveelheid aan verschillende tijdelijke waarheden.

Het bewustzijn kan maar 1 citta (stukje van het bewustzijn) volgen. Toch zijn er meerdere citta's die continu en tegelijkertijd onze aandacht vragen, in het eerste geval zien en geur. Elke waarneming, elke ervaring, elke emotie, cognitie, gemoedstoestand, ratio, mentaal stukje heeft zijn eigen tijdelijke of persoonlijke waarheid die niet tegelijk hun verhaal kunnen doen. En elk van die waarheden zijn tijdelijke waarheden omdat ze op hun beurt ook weer samengesteld zijn uit onderdelen elk met zijn eigen tijdelijke waarheid die ook weer samengesteld is, etc...

Alles wat samengesteld is heeft geen inherente waarheid maar herbergt een heel kluster aan samengestelde waarheden. Dit geldt voor een bloem, voor een mens en alles wat vorm heeft.
Wanneer heeft iets dan wel een inherente waarheid, en wat is zo'n waarheid dan? Dit moet dus datgene zijn wat niet samengesteld is, en dat is nooit een ding maar een proces. En dat proces is tegelijk de inherente waarheid. Dat alles van tijdelijke aard is is ondeelbaar en tegelijk inherent waar zonder dat er een tijdelijke of persoonlijke waarheid aan gekoppeld kan zijn.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten